Konferans açılış konuşmasını yapan Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hilmi Demirkaya, “Varlık mücadelesi veren Türk toplumunun 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da tesis ettiği ilk meclis yasama, yönetim ve temsili üstlenmiş; düşman ilerleyişi karşında hem mecliste hem de cephede sistemli olarak adım atmayı sürdürmüştür. Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere vatan bekası, milletin geleceği için canlarını feda eden şehitlerimizi rahmetle anıyorum” dedi.
“İşgale karşı direnme hakkı”
Pandemi dönemi sonrasında ilk defa böyle bir kalabalığa seslendiğini söyleyen Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan, “1. Meclis, Osmanlı anayasa ve parlamenter geleneğinin bir parçası olmasıyla devamlılık içeren bir gelişimde olsa da monarşik rejimden ayrılışıyla yeni bir iktidar üretmesiyle de gücü temsil etmektedir. Evrensel hukuk kuralları ve doğal hukuk anlayışı yönüyle konuya yaklaşıldığında Büyük Millet Meclisi’nin toplanması, toprakları işgale uğrayan bir halkın direnme hakkı olarak görülmelidir. Bu direnme hakkı Osmanlı yasal mevzuatının üstünde bir kavramla açıklanabilir. Bu da meşruluktur. Meşruluktur ve meşru müdafaadır. Bu bakımdan Büyük Millet Meclisi’nin açılması meşrudur ve bu meclisin örgütlendiği direnişte meşru müdafaa örgütüdür” ifadelerini kullandı.
“Kuruculuk vasfı”
1’inci TBMM’nin yeni bir rejim önerisiyle toplumun karşısına çıktığına da dikkat çeken Prof. Dr. Ertan, “Kuruculuk vasfı da buradan kaynaklanmaktadır. Nihayet her kurucu meclis gibi meşruiyetini kendi koyduğu kurallardan alır, bu da ona yasallık sağlar. Seçimlerin yapılması, toplanmasına kadar geçen sürede yasal görünmemekle beraber meşrudur. Toplandığı andan itibaren aldığı kanunları uygulayarak anayasal düzene geçerek artık hem yasaldır hem meşrudur. Ne kadar yasal olduğunun kanıtını isterseniz; 102 yıllıktır. Yani toplandığı zaman geçici bir kurul gibi zannedenler vardır ama Atatürk’ün kafasında bu kurum hiçbir zaman sadece Milli Mücadele yılları arasında bir kurum olmadığı gerçektir. TBMM gazi meclistir, ihtilali yapan bir meclistir ve bizim bir siyasal değerimizdir” ifadelerini kullandı. Konferans sonrasında Dekan Demirkaya, Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan’a teşekkür plaketi takdim etti.
