Patellofemoral ağrı sendromu, dizin ön kısmında patella olarak da bilinen diz kapağı çevresinde oluşan ağrıya deniyor. Diz hastalıkları ve spor yaralanmaları polikliniklerine başvuran hastaların yüzde 25-40'ını, koşucuların da yüzde 25'ini oluşturuyor. Patellofemoral ağrı sendromu koşucu dizi olarak da biliniyor. Koşma ve zıplama içeren spor yapan kişilerde daha sık görülüyor. 20-30 yaşlarda ve genç erişkinlerde karşılaşılan patellofemoral ağrı sendromuna kadınlar daha çok yakalanıyor. Dinlenme ve buz gibi basit tedaviler genellikle fayda sağlıyor ancak bazen diz önü ağrısında fizik tedaviye ihtiyaç duyulabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, diz önü ağrısı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Aşırı kilo dizde ağrıya neden oluyor
Diz ağrısı genellikle koşarken, merdiven inip çıkarken, uzun süre otururken veya çömelirken arttığına dikkat çeken Aydın, “Diz önü ağrısı, dizin ön kısmında ve diz kapağı eklemi çevresinde sıklıkla dizi bükme hareketinde açığa çıkan ağrıdır. İlerlemiş vakalarda istirahat halindeyken ve uykuda da oluşabilir. Ağrının nedeni, patellanın karşısındaki olukta kaymasını zorlaştıran ve bozan durumlar, aşırı kullanma, dizilim kusuru ve travmalardır. Özellikle beden kitle endeksi 25'ten fazla olan kişilerde travma olmadan da zorlanma olabilir” dedi. Bu durumlar eklem kayma mekanizmasını bozarak; eklem kıkırdağında yumuşamaya, eklemin yumuşak dokularının anormal gerilmesine, quadrıseps kasının zayıflamasına ve hamstringlerde gerginliğe, retinakulum içinde ağrılı nöroma gelişimine neden olur. Patellofemoral ağrı sendromu genellikle basit önlemler veya fizik tedavi ile tamamen giderilir. Ancak, egzersiz rutininde veya etkinlik seviyesinde ayarlamalar yapılmazsa tekrarlayabilir” dedi.
Zaman zaman dizlerinde boşalmadan şikayet eder
Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın değerlendirmesini şöyle sürdürdü:
“Diz önü ağrısında hastalar çömelirken ve merdiven inip çıkarken zorlanmadan, zaman zaman dizlerinde boşalmadan şikayet eder. Muayenede PFE'de kayma zorluğu, hareket kısıtlılığı, dizilim kusurları, instabilite varlığı sorgulanır ve X-Ray, BT, MRG ile de özellikle eklem kıkırdağı, patellanın yerleşim kusurları ve menisküs gibi ek bir hastalık olup olmadığı değerlendirilir.”
Gerekli önlemleri almak gerekiyor
Tedavinin başlangıçta ve ekseriyat konservatif olduğunu açıklayan Aydın, “Temel hedef diz önü bölgesinde düzgün ve dengeli bir kayma mekanizmasının oluşmasını sağlamaktır. Diz önü ağrısının önüne geçmek için; eklemleri zorlamadan spor yapma ve koruyucu destek kullanma, yaşam modifikasyonu, rehabilitasyon, gıda destekleri (HA+Kollajen kompleks kürü, yeşil çay) önemlidir. Ameliyat çıkık, patella kırıkları ve instabilite gibi ek durumlar gelişen çok az bir hasta grubunda söz konusu olur” açıklamasına yer verdi.
Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, diz önü ağrısını önlemek için şu unsurlara dikkat edilmesini istedi:
“Güçlenin; güçlü bacak ve kalça kasları, aktivite sırasında dizin dengede kalmasına yardımcı olur ancak ağırlık çalışması sırasında derin çömelmekten kaçının. Doğru hareket etmeyi öğrenin; doğru şekilde zıplamanıza, koşmanıza ve dönmenize yardımcı olacak egzersizler hakkında bir fizyoterapiste danışın. Dış kalça kaslarını güçlendirmek özellikle önemlidir. Bu, çömelirken, zıplarken yere inerken veya bir basamaktan inerken dizinizin içe doğru çökmesini önlemeye yardımcı olacaktır. Fazla kilolardan kurtulun; fazla kiloluysanız, kilo vermek dizlerdeki stresi azaltır. Isınmadan spor yapmayın; koşmadan veya başka bir egzersiz yapmadan önce, beş dakika kadar hafif aktivite ile ısının. Antrenman sıklığınızı ve performansınızı birden artırmayın. Bacak kaslarınızı uzatın; nazik germe egzersizleri ile esnekliği destekleyin. Kullandığınız ayakkabılara özen gösterin; ayak sağlığınız için ayağınızı ve yapacağınız etkinliğe göre bileğinizi iyi kavrayan ve etkinlik için özel tasarlanmış ayakkabılar giyin.”
