'Türkiye-Afrika Tarım Bakanları 1.Toplantısı' ve 'Tarım İş Forumu' Antalya’nın Serik ilçesi Belek Turizm bölgesinde bugün başladı. Foruma, Başbakan Binali Yıldırım, Afrika Birliği Başkanı ve Gine Devlet Başkanı Alfa Conde, Somali Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Muhammed ile 54 ülkeden 50 bakan ve 150’yi aşkın delege, 19 uluslararası kuruluş temsilcisi ile 700’ün üzerinde iş adamı katıldı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da toplantının açılışında hazır bulundu. Toplantıya Afrika’nın efsaneleri arasına adını yazdıran ve geçtiğimiz yıl Antalya’nın fahri hemşerilik beratını alan Antalyaspor’un Güney Afrikalı golcüsü Samuel Eto’o da katıldı.

Başbakan Binali Yıldırım, zirvede son konuşmacı olarak yer almasını, anlattığı bir fıkrayla renklendirdi. Yıldırım, "Biraz hava yumuşasın rahatlasın diye fıkra anlatayım. Bir tazelenme yapalım. Uluslararası bir toplantıda konuşmacılar arka arkaya kürsüye geliyor konuşmalarını yaptıktan sonra geçip oturuyorlar. Konuşmacılar ve konuşmalar uzadıkça salonda insanlar sıkılmaya başlıyor ve dışarı çıkıyorlar. Sonunda konuşmacının birini çağırıyorlar. Anons ediyorlar, konuşmacı çıkıyor, salonda bir kişi kalmış. Çok iyi de bir konuşma hazırlamış, istifini bozmadan heyecanla konuşmasını sonuna kadar tamamlıyor. Kürsüden iniyor doğruca karşısında oturan beyefendiye sarılıyor, kucaklıyor, teşekkür ediyor. Adam şaşkın, ‘Kardeşim neden teşekkür ediyorsun?’ Nasıl teşekkür etmeyeyim herkes çekti gitti, sen sonuna kadar konuşmamı dinledin, bunun için teşekkür ediyorum. Adam, 'Kardeşim teşekkür etmene lüzum yok, senden sonraki konuşmacı benim diyor.'

Başbakan Binali Yıldırım, konuşmasında Suriye'deki kimyasal saldırıya değinerek, "Afrika için dünyamızın geleceği için gerçeklerle yüzleşmenin zamanı geldi geçti. Malasef dünya gelişmiş dünya, dünya milletleri, insanlık, küresel sorulara çözüm üretemiyor. Rekabetle, ülkeler arasındaki rekabetler insanlık değerlerini aşındırıyor, insanlık değerleri maalesef bire bir yokolup gidiyor. Son günlerde kimyasal gazla, Suriye’deki o bebeklerin o resmini şöyle bir göz önüne getirin orası insanlığın öldüğü yer, insanlığı bittiği yer. Hiçbir şey insan hayatından daha kıymetli değildir. İnsanın olmadığı yerde neyiniz olursa olsun hiçbir anlamı yoktur. Dünyada insan için gelecekte insan için, kardeşlikte, barışta üretim de tarımda. Bir kızılderili sözü var, ‘Son ağaç kesildiğinde son nehir kuruduğunda, son balık avlandığında işte o zaman paranın önemi yok’. Para yenmez. Bir işe yaramaz. Onun için ülkeler olarak, kıtalar olarak, milletler olarak, bir araya gelmemiz lazım, sorularımızı samimi şekilde konuşmamız lazım. Kuvvetli olan ülkeler, zayıf ülkelerin eksikliklerini gidermesi lazım. İlişkilerin hükmetme, kontrol altına alma anlayışıyla değil, adil kazan kazan esasına göre geliştirilmesi lazım" diye konuştu.

Türkiye Cumhuriyeti olarak son 10 yılda Afrika ile ilişkilerde bu esası benimsediklerinin altını çizen Yıldırım, "Afrika açılımı bağlamında buraya önemli ziyaretler yaptık. Afrika’ya sadece, Afrika’nın kaynaklarını keşfedip onları almak değil, Afrika’yı, Afrika’yla birlikte kalkındırmak için projeler yaptık. Türkiye, Afrika’da son 10 yıl içinde büyükelçilik sayısı 40’lı rakamlara çıkardı. Afrika ülkeleri de 33 tane büyükelçiliğini Türkiye’de açtı. Bu durum ilişkilerin tek taraflı değil karşılıklı olduğunu ortaya koyuyor. Ulaşım erişim her şeyin başıdır. Ulaşım ve erişim önemli. Havacılık sektörünü 6 kat büyüttük, 15 yıl içinde. 33 milyon yıllık iç dış seyahat eden yolcu vardı, 190 milyona ulaştı. Türkiye bugün dünyanın en büyük havalimanı İstanbul’a yapıyor. Bu, doğu ile batı kuzey, güneyi birleştiren konumda olan Türkiye’nin transfer merkezi haline getirecek. Küresel buluşma, barışın, kardeşliğin geliştirilmesine, milletlerin kaynaşmasına vesile olacak. Erişim ulaşım işin başıdır" dedi.

İlk olarak Afrika’ya ulaşımı, erişimi önemsediklerini kaydeden Yıldırım, "İkinci adımı büyükelçilikle yaptık, nihayet Afrika ülkeleriyle kazan kazan esasına göre hem ikili ilişkilerimizi hem de Afrika Birliği ile bütün kıtanın konularını görüşüyoruz. Bu ve buna benzer toplantılar ilişkilerin karşılıklı olarak geliştirilmesi için önemli fırsatlar veriyor. Büyük bir potansiyele sahip olan Afrika’nın, bu potansiyeli henüz kullanma noktasında çok bakir olduğunu gerek sulama, gerek tarım arazilerinin verimli kullanılması, doğal kaynakların hayata geçirilmesi tüm bunlar hepsi birlikte çalışırsak başaracağımız işlerdir. Türkiye’nin son 15 yılda ortaya koyduğu başarı ortadadır. Topyekün kalkınmada Türkiye son 15 yılda, son 50 yılın başarısını göstermiştir. Bir Türkiye 3 Türkiye olmuştur. Kişi başı milli gelir 3 kat artmıştır. İhracat 4 kat artmıştır. Tüm göstergeler en az 3-4-5-6 kattır. Bu başarı sadece Türkiye’nin başarısı değil bölgenin istikrarının başarısıdır. Bugün Türkiye, Suriye’de Irak’ta bölgede yaşananlara ve her türlü terör faaliyetine rağmen kararlı mücadelesini sürdürürken diğer yandan da evini barkını yerini terk eden milyonlara da evini açmıştır. Bu bizim değerlerimizde olan bir şeydir. Biz her şeyi dolar olarak görmüyoruz. Biz insanlığın, her türlü menfeatin üzerinde olduğuna inanan bir toplumuz. Afrikalı ülkelerle ilişkilerimizi tek taraflı menfeat esasına göre değil, karşılıklı kardeşlik, güven, kazan kazan esasına göre inşa ediyoruz, bu yolda ilerliyoruz" ifadelerine yer verdi.

Türkiye’nin, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) aracılığıyla Afrika’da sosyal sorumluluk anlamında önemli faaliyetler yaptığını kaydeden Yıldırım, "Afrika’da TİKA’nın 16 ofisi var ve faaliyet gösteriyor. Türkiye 15 Temmuz darbe girişimi karşısında Afrika ülkelerinin büyük bir ekseriyeti Türkiye’nin yanında yer aldılar. Türkiye’nin demokrasisini yok etmeye yönelik, Türkiye’nin geleceğini karartmaya yönelik bu alçak kalkışmanın, karşısında Türkiye Cumhuriyetini, onun seçilmiş cumhurbaşkanını, hükümetini desteklediler. Bir çok Afrika ülkesi bu alçak FETÖ terör örgütün uzantıları olan okulları, kurumlar birer birer kapatıyorlar. Bu konuda kendilerine çok teşekkür ediyorum. FETÖ küresel bir terör örgütüdür. 160’dan fazla ülkede faaliyet gösteren, bunların uluslararası örgütlerle işbirliği halinde olduğu sır değil. Dolayısıyla bu örgütün faaliyetlerine, ülkelerinizde gereken tedbiri almakta gecikirseniz aynı tehdit sizde karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu tecrübeyi yaşamış bir ülkenin başbakanı olarak bunu söylüyorum. O bakımdan, bu konuda hızlı hareket eden ülkeler oldu şuanda bir takım şeyler yapan ülkeler var. İlişkilerimizi zehirleyen hiçbir unsur Afrika ülkeleriyle aramızda kalmasın" dedi.

Türkiye'nin bir yandan Afrika ile ilişkilerini geliştirirken, diğer yandan uluslararası organizasyonlarda Afrika’nın sesinin daha gür duyulması için katkı yaptığını dile getiren Yıldırım, "Önümüzdeki 2030 sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve Afrika Birliği’nin insana dayalı kalkınmayı esas alan Afrika 2063 gündemine katkı sağlamayı, gerçekleştireceğiz. Başbakan ve Cumhurbaşkanlığı döneminde Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, 54 Afrika ülkesinden 39’una ziyaret eden dünya liderleri arasında Afrika’ya en fazla ziyaret gerçekleştiren cumhurbaşkanıdır. Bu da ülkemizin Afrika’ya, birlikte çalışmaya, dayanışmaya ve verdiğimiz önemi gösterir. Afrika’nın sorunlarına çözümü yine Afrikalıların kendisi bulur. Afrika’nın yol göstericiye değil, yol arkadaşına ihtiyacı var. Türkiye bu süreçte Afrika’nın yanında olmaya devam edecektir. Ülkemizin de bu uzun yolda Afrika’dan çok ama çok öğreneceği şeyler var. Dünyaya baktığımız zaman bir yanda israf almış başını gitmiş, bir yanda yoksulluk. İşte temel hedef ve önceliğimiz bu uçurumu kapatmaktır. Bütün dünyanın dikkatini bu acı gerçeğe çekmektir. Bunu her platformda Türkiye olarak yapmanın gayreti içindeyiz. Gün safları sıklaştırma günü, daha fazla bir araya gelme, daha fazla dayanışma ve daha fazla sorunları birlikte çözme azminin ortaya koyma zamanıdır" ifadelerini kullandı.

Gine Devlet Başkanı Conde de Afrika ve Türkiye arasındaki işbirliği fırsatlarını belirterek, "Biz coğrafi olarak olduğu gibi tarihi olarak da yakınız. Afrika su kaynakları, tarımsal arazi ve insan kaynağı olarak zengin. Türkiye ise mali yönden ve deneyim açısından zengin. Gıda sanayisi gelişmiştir. Teknolojinin kullanımıyla zenginleşmiştir. Bu çerçevede projelerimizi gerçekleştirmek için fırsat odluğunu düşünüyorum" dedi.

Afrika’da su kaynaklarının sadece yüzde 6’sının değerlendirilebildiğine değinen Conde, bu anlamda Türkiye’den yatırımcılara açık olduklarını söyledi. Conde, "Türkiye gibi ülkelerin tecrübelerinden, tarım verimliliği konusunda örnek alabiliriz. Tohum, sulama ve teknoloji konusunda çalışmalar yapılması gerekiyor" diye konuştu.

Somali Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Muhammed, zirvenin çok doğru bir zamanda gerçekleştiğini belirterek, "Türkiye ve Afrika daha fazla refah ve işbirliği için doğal ortaklar. Afrika’nın çok geniş elverişli toprakları var. Dost ve kardeş Türkiye’den öğreneceğimiz çok şey var. Türkiye güçlü bir tarım sektörüne sahip. Tarımda teknolojik ilerlemeye ihtiyaç var. Teknolojik ve finansman konusunda Türk iş dünyasıyla işbirliğine gidilebilir. Hepinizi Somali’de yatırım yapmaya davet ediyoruz. 8 milyon hektar tarım arazisi var. 500 milyondan fazla insanı bu topraklardan beslemek mümkün. Türkiye’deki iş dünyasına yatırım yapmaya çağırıyorum. Afrika sizin ikinci evinizdir" dedi.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Afrika ile ilişkilerin 2002’den beri her alanda geliştiğini belirterek, "2005’te başlattığımız Afrika açılımı artık ortaklık politikasına dönüştü. Afrika ülkelerinin her başkentinde büyükelçilik açmak istiyoruz. 12 olan büyükelçilik sayısı 39’a ulaştı. Bunu 50’ye ulaştırmak istiyoruz. Ankara’daki Afrika ülkesi büyükelçilik sayısı da 33’e ulaştı. Diğer ülkelerin de büyükelçilik açması için teşvik ediyoruz. İkili ticaret hacmimiz her yıl artıyor" diye konuştu. Şimdiye kadar biri İstanbul’da, biri Ekvator Ginesi’nde olmak üzere 2 Afrika zirvesi gerçekleştirildiğini hatırlatan Çavuşoğlu, 2019 yılında 3’üncü zirvenin Türkiye’de gerçekleştirileceğini duyurdu.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, dünya nüfusunun yüzde 15’ine, tarıma elverişli arazilerin yüzde 25’ine sahip olmasına karşın Afrika’nın küresel ekonomideki payının sadece yüzde 3 olduğunun altını çizdi. Afrika’nın muazzam bir kalkınma potansiyeli barındırdığını açıklayan Çelik, "2050’de Afrika’da nüfus ikiye katlanacak. Zengin doğal kaynakları ve insan kapasitesiyle, dostlarıyla Afrika makus talihini yenecek güce ve talihe sahiptir. Türkiye olarak biz de her zaman güvenilir bir partner olduk" dedi. Açlık sınırının altında yaşayanların yüzde 30’unun Afrika’da olduğunun altını çizen Çelik, "Afrika’da insanlar açlıktan ölürken, küresel hububat stoğunun 500 milyon tonu aştığı açıklandı. Afrika’yı sömürenler ambarlarını doldurma gayretinde" dedi.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Ömer Cihat Vardan, toplantının Afrika Birliği ile ikinci zirve olduğunu belirterek, bu zirve kapsamında imzası atılacak yeni anlaşma ile Afrika ile işbirliğini kurumsal hale getireceklerini, kurumları işbirliğinde tek yetkili muhatap kılacaklarını açıkladı. 

Afrika Birliği Kırsal Ekonomi ve Tarım Komiseri Josefa Sacko da Türkiye’deki yatırımcıların Afrika’da yatırım yapmasını teşvik ettiklerine değinerek, "Tarım kuru tarıma dayalı. Su kaynakları tam kapasitede kullanılmıyor. Yatırıma ihtiyaç var. Özel sektör bu potansiyeli görerek sulama altyapısına yatırım yapıyor" dedi.