Yaz mevsimine veda edip sonbahar aylarına girdiğimiz şu günlerde; iş sorumluluklarımızın artması, hormonel değişiklikler, gün ışığından daha az yararlanma ve havaların serinlemesi gibi nedenler Sonbahar Depresyonuna yol açıyor. Us Psikiyatri Enstitüsü’nden Uzman Klinik Psikolog – Psikoterapist Nazan Topal Eren, sonbahar depresyonunun belirtileri ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Depresyon günlük yaşantımızda sık rastlanan bir olaydır. Mutsuzluk, hayattan zevk alamama, dikkat kaybı gibi durumlarda veya fiziksel semptomlarla baş gösterir. Depresyon cinsiyet, meslek, yaş ve gelir gözetmeksizin herkeste görülebilir. ‘Bir türlü geçmeyen üzüntü ve rahatsızlık duygusu’ olarak da dile getirilebilir. Depresyon bir tıbbi hastalıktır, bir duygu durum bozukluğudur, kişilik bozukluğu veya zayıflık değildir. Depresyon belirtileri ise şu şekildedir;

· Mutsuzluk duygusu, hiçbir şeyden keyif alamama ve zevk alamama hali

· Umutsuzluk, çaresizlik, değersizlik, suçluluk ve kararsızlık

· Yorgunluk, halsiz ve bitkin olma durumu ya da enerji kaybı

· Hobileriniz ya da daha önce yapmaktan hoşlandığınız aktivitelerden aldığınız zevkte ya da ilginizde azalma

· Motivasyon düşüklüğü, istek azlığı ve düşük engellenme eşiği

· Sosyal çevreden, iş ve aile çevresinden kaçarak içe çekilme

· Kolayca ağlayabilir, çökkün ve dikkati dağınık durumda olmak

· Konsantrasyon ve hafıza yeteneğinde azalma

· Uyumakta zorlanma, çok erken kalkma ya da aşırı uyuma gibi uyku bozuklukları

· Kilo ya da iştahta değişiklik

· Sinirlilik,gerginlik

· Fiziksel şikayetlerle yoğun bir uğraş halinde olmak

· Libido kaybı, cinsel istekte azalma

· Yaşam hakkında değersizlik, intihar veya ölüm düşünceleri

Sonbahar Depresyonu “Mevsimsel Depresyon” olarak da bilinir. Sonbaharın gelmesiyle birlikte başlar ve yaz başına kadar sürer. Belirtiler bilinen depresyon belirtileriyle hemen hemen aynıdır. Sonbahar hüzün mevsimi olarak da anılır. Havaların kötüleşmesi ile birlikte güneşsiz günlerde kapalı alanlara gidilecek olması mutsuzluk verebilir. Güneşli güzel

günlerin artık gerilerde kaldığı, kış koşullarının tekrar gelmek üzere olduğunu ve sorumluluklarının artmasını (okulların başlaması vb.) hatırlatır. Sonbahar depresyonun sebeplerinde biyolojik ve psikolojik sebepler üzerinde durulmaktadır. Sonbaharda güneş ışıklarının zayıflaması mutluluk hormonunun (Serotonin) salgılanmasını azaltıp, uyku hormonunun üretimini artırdığı için; beyin kimyasının değişmesine ve buna bağlı olarak da depresyona yol açmaktadır. Bir de psikolojik sebep olarak; sonbaharın insanları hüzünlendirdiğidir. Bunun dışında bir de genetik olarak depresyona yatkınlık varsa sonbahar depresyonu için ortam hazırlanmış demektir.

Sonbahar depresyonu tedavisi bilinen depresyon tedavisiyle aynı olmaktadır. Sonbahar depresyonunda ek olarak son yıllarda uygulanmaya başlayan ışık tedavisi de uygulanmaktadır. Bu tedavinin amacı, beynin eksikliğini hissettiği güneş ışığının dışarıdan verilmesi yoluyla hormon salınımlarını yeniden düzenlemektir.

1. Gün ışığından mümkün olduğu kadar yararlanmak (örneğin: perdeleri açık tutmak)

2. Açık havada yürüyüşlere çıkmak.

3. Farklı bakış açıları oluşturmak. Olumlu düşünmek.

4. Kendine zaman ayırmak (olumlu faaliyetler: sinemaya gitmek)

5. Arkadaşlarla görüşmek

6. Aile ve arkadaş desteği almak (işleri kolaylaştıracaktır)

7. Tatil fırsatı yaratmak

8. Enerji veren (karbonhidrat ve protein içeren) yiyecekler tüketmek.

9. Dikkati başka yönlere kaydıracak uğraşlar edinmek

10. Ruhsal ve bedensel olarak rahatlamayı sağlayacak etkinlikler (örneğin: spor, yoga, gevşeme egzersizleri)