Alanya Kaymakamlığı Toplum Sağlığı Merkezi yayınladığı basın duyurusunda şunları kaydetti:

1993 yılından itibaren 8 Mayıs “Dünya Talasemi Günü” olarak kutlanmaktadır. Talasemi ve hemoglobinopatiler dünyanın önemli halk sağlığı sorunlarından birisidir.

Talasemi hastalığı bulaşıcı değildir, aynı zamanda bir kanser türü de değildir. Talaseminin ‘alfa’ ve ‘beta olmak üzere iki temel tipi vardır ve bunlardan beta tipi Akdeniz çevresindeki tüm ülkelerde sık görüldüğü için ‘Akdeniz anemisi’ ismini almıştır.

Ülkemizde ”Akdeniz anemisi” olarak da bilinen talasemi hastalığı, dünyada en sık görülen kalıtsal kan hastalığıdır. Taşıyıcılarda çok fazla bir sağlık riski yaratmayan bu hastalık, daha ciddi tiplerinde ise şişkin karın, koyu cilt rengi, yüzde ve kafada kemik bozuklukları, dalak büyümesi gibi özelliklerle kendini belli ediyor. Kan testiyle teşhisi konabilen bu hastalığı taşıyan bireyler dünyaya getirmemek için evlilik öncesi test yaptırmak çok önemlidir. Talasemide doğru ve düzenli tedavi ile hastaların yaşam kalitelerinin yanı sıra dış görünüşleri de sağlıklı olacaktır. Talasemi hastaları, bazı önyargılarla da uğraşıyor. Önyargıların önüne geçmek, aynı zamanda hastaların doğru tedavi olanaklarına kavuşmasını sağlamak için bu hastalık hakkında farkındalık kazanmamız gerekiyor.

Bu hastalığı taşıyan gen çocuğa yalnızca annesinden veya yalnızca babasından geçerse çocuk ‘taşıyıcı’ (talasemi minör) olur. Taşıyıcılar hafif bir renk solukluğu ve bazen çabuk yorulma dışında tamamen sağlıklıdır. Talasemi taşıyıcılığı ırsi bir hastalıktır, bulaşıcı özelliği yoktur. İki taşıyıcı evlendiğinde çocukları yüzde 25 olasılıkla hasta, yüzde 25 olasılıkla sağlam, yüzde 50 olasılıkla taşıyıcı doğar. Bir taşıyıcı sağlıklı biri ile evlendiği zaman çocukları hasta olmaz, yüzde 50 olasılıkla taşıyıcı, yüzde 50 olasılıkla sağlıklı doğar.

Talasemi taşıyıcıları için herhangi bir tedavi gerekmez, zaman zaman halsizlikleri olduğunda çinko ve folik asit desteği alabilirler. Bu kişiler daha çok ‘demir eksikliği anemisi’ ile karıştırılır, gereksiz uzun süreli demir tedavisi alırlar. Bu nedenle iki aylık demir tedavisine rağmen anemisi düzelmeyen kişilerde mutlaka talasemi testi yaptırılmalıdır.

Akdeniz anemisi olarak da bilinEn talasemi major hastalığı ise erken çocuklukta başlayan, çok ciddi bir kan hastalığıdır. Bu çocuklar kendileri için yeterli hemoglobini yeterince yapamazlar. Anne ve babadan geçen hatalı genler nedeni ile kemik ilikleri çok çalışan, fakat sürekli defolu alyuvar üreten bir fabrikaya benzer. Kemik iliğinin çok çalışması ise hastada yüzde ve kafada şekil değişikliklerine neden olur. Büyüme, gelişme yaşıtlarına göre geri kalır. Zeka da ise hiçbir sorun yoktur. Akdeniz anemisi taşıyıcılığı zamanla hastalığa dönüşmez, doğumdan ölüme kadar taşıyıcı taşıyıcı, hasta da hasta olarak kalır. Talasemi majör,otozomal resesif geçen kalıtsal bir hastalıktır.

Talaseminin tedavisi pahalı olmasına karşın önlenmesi mümkündür. Dünya Sağlık Örgütünün yayınlarında, dünyada yaklaşık 270 milyon taşıyıcı olduğu ve her yıl yaklaşık 300.000 hasta çocuğun dünyaya geldiği bildirilmektedir. Başta KKTC, Güney Kıbrıs, Yunanistan, İtalya olmak üzere diğer Akdeniz ülkelerinde 1990 lı yıllardan beri talasemi sorunu büyük ölçüde çözülmüştür. Türkiye’de talasemi sıklığı genelinde %2.1, sahil bölgelerinde ortalama % 4.3 civarında, toplam 1.400.000 taşıyıcı olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’deki toplam hasta sayısı ise 4500 civarında olup. Her yıl 300-400 Talasemili hasta çocuk doğmaktadır. Türkiye’de yapılan her 4 evlilikten biri akraba evliliğidir.(%25,1) Akraba evlilikleri en çok (%70) birinci dereceden evlilikler akrabalar arasından gerçekleşmektedir. Bu durum otozomal resesif hastalıkların toplumda görülme sıklığını artırmaktadır. Bu nedenle akraba evliliklerinin önlenmesi talasemi ile mücadelede de çok önemlidir.

Evlilik öncesi sağlık kontrolleri ve gerekli tarama testleri ücretsiz olarak tüm Aile Sağlığı Merkezlerimizde yapılmakta, genetik – kalıtsal hastalıklar konusunda danışmanlık verilmekte ayrıca testlerin sonuçları doğrultusunda kişilere yapmaları gereken hususlar vurgulanarak bilgilendirilmektedir.

Unutmayın Talasemi önlenebilir bir hastalıktır. Talaseminin önlenmesi için akraba evliliklerinden kaçınmalı, evlilik öncesi tarama testlerini yaptırarak, sağlık kontrollerinden geçmeli, eğer çiftlerin her ikisi de Talasemi taşıyıcısı ise çocuk sahibi olmadan önce mutlaka yetkili merkezlerden genetik danışmanlık alarak doğum öncesi gebelikte gerekli testlerini yaptırmalıdırlar