Rus hükümeti, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren ülkeye girişi yasaklanan bazı Türk meyveleri üzerindeki ambargoyu parça parça kaldırdı. Son yapılan açıklamayla Rusya Tarım Ürünleri Denetim Dairesinin 1 Mayıs 2018 tarihinden itibaren domates güvesi içermeyen üretim yerlerinden, işletmelere kısıtlama getirilmeksizin Türkiye Cumhuriyeti menşeli domateslerin Rusya’ya ithalatına izin verilmesi, Türkiye’nin en önemli sebze meyve üretim üssü olan Antalya’da buruk bir sevinçle karşılandı. İhracatçılar Rusya’ya ihracat içinde önlerinde 20 günlük bir süre olmasına rağmen, Kasım ayındaki sezon için umutlu olduklarını dile getirdi. Öte yandan yasakların ardından domatesten başka sebze üretimine yönelen çiftçilerin gelecek dönemde yeniden domates üretime ağırlık vermesi bekleniyor. 

Antalya Yaş Meyve ve Sebze Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akcan, Rusya’nın Türkiye’den domates ithalatındaki kısıtlamaları kaldırdığı yönünde bilgiler olduğunu söyleyerek henüz kendilerine resmi bir bilgi gelmediğinden yakındı. Konuşulanların yazıda kaldığını kaydeden Akcan, Rusya’ya ihracat yapan firmaların beklemede olduğunu ifade etti. 

İhracatın açılmasının yanında Rusya’nın domates alımında çeşitli dayatmaları olduğunu ileri süren Nevzat Akcan, "‘İhracat yapma’ diyorlar sanki. Bu şartlarda bizim Rusya’ya domates satmamız hayal. Tripsli, tutalı domates olmayacak diyorlar. Bu kalitede domates bulmak çok zor. Olmaması mümkün değil. Aynı ülke, Fas ve Ürdün’den hiçbir şey sormuyor. Direkt ürünü alıyor. Biz yetiştirdiğimiz ürünün arkasındayız" dedi. 

Sezonun bitmesine 20 gün kaldığını dile getiren Akcan, "Mayıs 20’sinden sonra Rusya’nın kendi ürünleri çıkıyor. Yüzde 5 ithalat yapar. Bizim yetkililerden beklentimiz, Ürdün, Fas, İran’ın ürünlerini Rusya nasıl alıyorsa, aynı şartları bize de göstersin. Bu şartlardaki ülkelerde rekabet etmemiz çok zor. Türk üreticisi her geçen gün kan kaybediyor. Aynı kulvarda yarışalım. Yoksa ete dönecek bu iş" diye konuştu. 

Kasım ayındaki sezondan umutlu olduklarını ifade eden Akcan, "Yeni sezonu bekliyoruz. Rusya’ya ihracat açılınca domates fiyat yükseldi diye bilgiler var. Yanlış. Tam aksine fiyatlar düşüşte. Bugün 2 lira 2.5 TL domates. O abartıldığı gibi değil. Yüksek fiyatlar dedikodudan ibaret, öyle bir şey yok. Faturalı tüm hallere bakılsın, fiyatlar yüksek değil. Fiyatlar geriye gidiyor. Yazlık ürünler çıktıkça, sebze fiyatlar her geçen gün düşüşe geçer" dedi. 

İhracatçı Sezai Aba, kapılar kapanıncaya kadar ağırlıklı olarak Rusya’ya ihracat yaptıklarını hatırlatarak, "Kapılar kapandığından bu yana, Belarus, Ukrayna, Bosna Hersek’e gönderiyoruz. Kısıtlamalar kaldırıldı ama bizim için bu yıl sezon bitti. Kasım ayı için inşallah iyi olur. Rusya pazarı açıldığı zaman çiftçinin yanında, gübreci, ihracatçıya kadar herkes faydalanır. Rusya pazarı bizim için başka" dedi. 

Kapıların açıldığına dair ellerine resmi belge gelmesi halinde günde 2 tır domatesi Rusya’ya hazırlayabileceklerini kaydeden Aba, sezon bitimine kadar 70 tır gönderebileceklerini sözlerine ekledi. 

10 dönüm kapalı alanda domates üretimi yapan Mustafa Aşık, "2 yıllık süreçte domates satamadık, sattıklarımız da ucuz gitti. Gelirimiz masraflarımızı karşılamadı. Sıkıtılar yaşadık. Gübre ve mazot pahalı. Rusya pazarı açıldı ama iki senedir bizim kaybımız ne olacak. Açığı kim kapatacak. Bizim elimizde şuan mahsul bitti. Daha önce Rusya ile pazar iyiydi, pazar kapandı bizim de iş bitti. Pazarın açılmasını tabi ki istiyoruz. İnşallah önümüzdeki sezon daha iyi olur" ifadelerine yer verdi. 

Uluslararası Uzman Tarım Danışmanı İbrahim Akbulut, uçak krizinin ardından yaşanan durumun Rusya’ya ihracat yapan firmaları olumsuz etkilediğini aktardı. 

Antalya’da pazarın büyük oranının Rusya’ya bağlı olduğunu dile getiren Akbulut, "Kapıların yeniden açılacağı ve domates ihracatının önünün açıldığına dair bilgi var ama Antalya’da net bir bilgi yok. Bekleniyor. İnşallah olur diye bekliyoruz" diye konuştu. 

Önlerinde bir aylık bir zaman olduğunu kaydeden Akbulut, "Ama Rusya pazarının şimdiden açılması demek önümüzdeki Kasım ayında ihracatın devam edeceği anlamına gelir. Bu da ihracat firmaları için iyi bir sezon olacağı anlamına gelir. Umut olarak kalır. Şimdi sezon sonu geldi, domatesin kalitesi düşmeye başladı. Rusya kapılarının açılacağını kimse ümit etmiyordu ve ona yönelik bir eki yapılmamıştı. Rusya’ya gidecek ürünlerde analizler denetimler sıkı, o kalitede ürün elimizde çok fazla yok. Bir aylık sürede çok fazla istenilen düzeyde ihracat yapılamaz. Tam açılsa ve firmalar çalışsa istenilen kalitede domates ihracatı ancak yaklaşık 300 tır olur" dedi. 

Akbulut, Rusya pazarının açılmasıyla Antalya’da üreticilerin yeniden domates üretimine ağırlık vereceğini belirtti.