AEDAŞ, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) ve Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) tarafından bu yıl üçüncüsü düzenlenen ‘Enerjide Ar-Ge Çalıştayı’na katıldı. Ankara’da yapılan çalıştay kapsamında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) komisyonunca yapılan değerlendirmeler sonucunda AEDAŞ’ın “Smart Seal (SMS) Akıllı Elektronik Mühür Sistemi” Ar-GE Başarı Ödülü’nü aldı.
AEDAŞ Genel Müdürü Bahadır Müdüroğlu, elektrik sayacına yetkisiz kişilerin müdahale etmesine izin vermeyen ‘Akıllı Mühür’ projesinin dünya enerji dağıtım sektöründe bir ilk olma özelliği taşıdığına dikkat çekerek, “AEDAŞ bünyesinde bulunan Yatırım ve Ar-Ge Direktörlüğü ile Kayıp-Kaçak Direktörlüğü’ne bağlı mühendisler tarafından yüzde 100 yerli imkanlarla geliştirilen projemizin ödüle layık görülmesinden büyük mutluluk duyuyorum. Dünya enerji dağıtım sektöründe bir ilke imza atan bu projede emeği geçen tüm arkadaşlarımı kutluyorum” diye konuştu.
Kayıp ve kaçağın önlenmesi hedefleniyor
Elektrikte kayıp ve kaçağın önlenmesi amacıyla ortaya atılan fikir çerçevesinde, AEDAŞ Yatırım ve Ar-Ge Direktörlüğü tarafından inovasyon yönetimi çalışmaları tamamlanan Akıllı Elektronik Mühür sisteminde kullanılacak teknolojiler ve yol haritası belirlendi. Ocak 2016’da EPDK’nın Ar-Ge Proje desteği de alınırken tasarım ve sistemlerinin prototip çalışması için Akdeniz Üniversitesi Teknoparkı’nda faaliyetlerini sürdüren Desird Mühendislik ile iş birliği yapıldı. Proje planlanan zamanda başarıyla tamamlanarak prototipler yüzde 100 yerli imkânlarla üretildi. Ardından pilot bölge entegrasyonları gerçekleştirildi ve testlere başlandı.
Smart Seal-Akıllı Mühür olarak ifade edilen sisteminin temelinde, taklit edilebilmesi ya da yetkisiz işlem yapılmasını engelleyecek özellikte bir elektronik akıllı mühür, ana kontrol bilgisayarı, iş emirlerinin takip edildiği tablet bilgisayarlar ve elektronik akıllı mühürleri açıp kapatabilen yardımcı kumandalar yer alıyor. Söz konusu sistemde cihazlar arasındaki haberleşme kırılamaz özel bir kripto üzerinden sağlanırken, bu sayede veri alışverişinin kaydedilip taklit edilmesi de engelleniyor.
Sadece yetkili kişiler işlem yapabiliyor
Proje kapsamında geliştirilen iş emri kodlama sistemiyle sadece AEDAŞ yetkililerinin yalnızca gelen iş emri doğrultusunda işlem yapabilmesi temin ediliyor. Akıllı elektronik mühürler üzerinde kopyalanamaz güvenlik unsurları bulunuyor. Bu sistem sayesinde sayaca dışarıdan müdahale edilmesi ve kaçak elektrik kullanılması mümkün olmuyor.
Yaklaşık 500 bin TL’lik bir yatırımla yola çıkılan Akıllı Elektronik Mühür Sistemi’yle ilgili Ar-Ge mühendisleri tarafından literatür taraması da yapıldı. Buna göre uluslararası arenada dağıtım sektöründe benzer bir uygulamaya rastlanmadı. Tamamen yeni olan bu sistemin daha da geliştirilmesi ve katma değerli yerli ürünlerin ülke ekonomisine kazandırılması için AEDAŞ’ın çalışmaları devam ederken, sistem ile ilgili uluslararası elektrik dağıtım firmalarıyla görüşmeler sürüyor. Şimdiden Başta Hollanda, Belçika, Amerika ve Avusturya başta olmak üzere birçok ülkeden Akıllı Elektronik Mühür Sistemi ile ilgilenen şirketler bulunuyor.