Türk dünyasının liderleri Covid-19 zirvesinde buluştu

Genel Sekreterliğini Alanyalı Ömer Kocaman'ın yaptığı Türk Konseyi Liderleri 10 Nisan 2020 tarihinde Koronavirüs Salgını gündemiyle düzenlenen Olağanüstü Zirve’de bir araya geldiler.

Türk Konseyi Devlet Başkanları 10 Nisan 2020 tarihinde “COVID-19 salgını ile mücadelede Dayanışma ve İşbirliği” başlığıyla, video konferans yöntemiyle düzenlenen Olağanüstü Zirve’de bir araya geldiler.

Türk Konseyi Dönem Başkanlığını yürüten Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in girişimiyle düzenlenen Zirve’ye, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Kassym-Jomart Tokayev, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Sooronbay Ceenbekov, Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın Kurbankulu Berdimuhammedov, Macaristan Başbakanı Sayın Viktor Orbán ve Türk Konseyi Genel Sekreteri Sayın Baghdad Amreyev iştirak etti.

Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus da video konferansta yer aldı.
Zirvede, Liderler pandemiye karşı mücadelede Türk Konseyi çerçevesindeki işbirliği çalışmalarının uygulanması ve yaygınlaştırılması ve Türk dili konuşan halklar arasındaki dayanışmayı daha da güçlendirecek sağlam irade temelinde sonuçlarının üstesinden gelme konusundaki kararlılıklarını vurguladılar.
Liderler ayrıca, milyonlarca insanın hayatının yanı sıra gelecek nesillerin sosyal, ekonomik, ahlaki ve psikolojik durumlarının kurtarılması için tüm devletler tarafından samimi ve şeffaf bir küresel dayanışma ve ortak eylemler gerçekleştirilmesi gerektirdiğinin altını çizdiler.

Bu bağlamda, Üye Ülkelerin Sağlık Bakanlarının bir video konferans düzenlemesinin gerekliliğini ifade eden Liderler, ulusal pandemik eylem planları hakkında bilgi ve tecrübe alışverişinde bulunabilecekleri, sağlık profesyonellerinin klinik vakaları, uzmanlık ve tedavi yöntemlerini tartışmasını ve paylaşmasını sağlayacak; temel laboratuvar ekipmanları ve yaşamı destekleyen tıbbi ekipmanların tedarikinin artırılması ihtiyacı hakkında değerlendirmelerde bulunup en iyi uygulamaları görüşerek, pandemi ile ilgili diğer önemli konularda birbirlerine yardımcı olmalarına imkan sağlayacak çok taraflı bir işbirliği mekanizması başlatmasının gerekliliğinin altını çizdiler.
Liderler pandemi sırasında Üye Devletler arasında ticari, ekonomik ilişkiler ve ulaştırmanın sürdürülebilirliğini sağlamak için gerekli tedbirlerin alınmasının önemini vurguladılar.

Bu kapsamda Liderler konuşmalarında, küresel pandeminin bölge ülkelerinin ekonomileri üzerindeki olumsuz etkilerini ele almak üzere Trans-Hazar Doğu-Batı Uluslararası Ulaştırma Koridorundaki taşımacılık operasyonlarının kolaylaştırılmasına özel atıfta bulunarak, Tarafların Ticaret ve Ulaştırma Bakanlıklarına, Trans-Hazar Koridoru boyunca Türk Konseyi ülkeleri arasında malların serbest dolaşımını sağlayacak somut çözümlerin ele alınması ve sunulması amacıyla video konferanslar düzenlemeleri talimatını verdiler.
Üye devletler arasında gıda güvenliğinin sağlanması ve temel malların engelsiz bir şekilde geçişi, küresel salgına karşı mücadelede ve pandemi sonrası dönemde ele alınması gereken en acil konulardan biri olarak kabul edildi.

Liderler ayrıca, Üye Devletlerin topraklarında kalan ve pandemi tedbirleri kapsamında seyahat kısıtlamaları nedeniyle sınırı geçemeyen vatandaşlara herhangi bir yaptırım olmaksızın, vize kolaylığı da dahil olmak üzere destek ve yardım sağlamanın önemine değindiler.
Uluslararası toplumla işbirliği yapmaya hazır olduklarını ifade eden Liderler, pandeminin küresel olarak ağır sonuçlarını ele almaya yönelik olarak Birleşmiş Milletler tarafından başlatılan tüm çaba ve mekanizmaları desteklediklerini ve Dünya Sağlık Örgütü'nün, pandemi ile mücadeledeki rolünün ve bu yönde uluslararası çabaları koordine etme ve güçlendirmenin altını çizdiler.

Devlet Başkanları, Genel Sekreteri bu Zirve'de ele alınan hususların hayata geçirilmesi ve koordinasyonu hakkında görevlendirdiler.
Toplantının sonunda Devlet Başkanları Zirve Ortak Deklarasyonunu kabul ettiler.

TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KONSEYİ OLAGANÜSTÜ ZİRVESİ NİHAİ BİLDİRİSİ

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (bundan böyle “Türk Konseyi” olarak anılacaktır) Devlet Başkanları Olağanüstü Toplantısı 10 Nisan 2020 tarihinde videokonferans vasıtasıyla “COVID-19 Küresel Salgını ile Mücadelede Dayanışma ve İşbirliği” temasıyla düzenlenmiştir.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in öncülük ve başkanlık ettiği toplantıya, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Kasım Comart Tokayev, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Sooronbay Ceenbekov, Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın Gurbangulu Berdimuhamedov, Macaristan Başbakanı Sayın Viktor Orban ve Türk Konseyi Genel Sekreteri Sayın Bağdat Amreyev katılmışlardır.

Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus da videokonferansa katılmıştır.

Türk Konseyi Devlet Başkanları

“COVID-19” pandemisinin (bundan böyle “pandemi” olarak anılacaktır) oluşturduğu ciddi küresel tehdide ilişkin kaygılarını ifade ederek,

Pandeminin Üye Ülkeler ve halkları üzerinde artan çok yönlü etkilerinin ve BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin uygulanması dahil, sonuçlarının bertaraf edilmesi ihtiyacının idrakinde olarak,

Pandemiye karşı mücadelede ayrım gözetmeksizin ikili ve çok taraflı işbirliğinin gerekliliğini vurgulayarak,

Pandemiyle mücadelede Birleşmiş Milletler’in önemli rolünü vurgulayarak ve BM Genel Kurulu’nda 2 Nisan 2020 tarihinde Türk Konseyi ülkeleri de dahil BM üyesi ülkelerin çoğunluğunun ortak sunucu oldukları “2019 Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) ile Mücadelede Küresel Dayanışma” başlıklı tasarının kabul edilmesini memnuniyetle karşılayarak,

Dünya Sağlık Örgütü’nün ve diğer ilgili uluslararası örgütlerin pandemiyle mücadele için talep ve tavsiyelerinin yerine getirilmesine olan taahhütlerini kaydederek,

Uluslararası toplumun pandeminin daha da yayılmasını önlemeye yönelik çabalarına katkıda bulunmak üzere, birçok ülkenin Dünya Sağlık Örgütü’ne yaptıkları gönüllü mali katkılardan memnuniyet duyarak,

Türk dili konuşan ülkeler arasında dayanışmayı daha da güçlendirecek muhkem irade temelinde, pandemiyle mücadelede ve sonuçlarını bertaraf etmede Türk Konseyi çerçevesinde işbirliğini genişletme ve uygulama kararlıklarını vurgulayarak,

Uluslararası ilişkilerinde, uluslararası hukukun genel kabul görmüş ilkeleri olan egemenlik, toprak bütünlüğü, uluslararası tanınmış sınırların değişmezliği ilkelerini takip edeceklerine olan taahhütlerini tekrarlayarak,

-Pandemiyle mücadelede, Türk Konseyi çerçevesinde işbirliğini genişletme kararlılıklarını vurguladıklarını;

-Uluslararası toplumla işbirliği için hazır bulunduklarını ve tüm ülkelere, pandeminin yayılmasının önlenmesi ve ortadan kaldırılmasını teminen acil önlemler alınmasında küresel dayanışma ve genişletilmiş işbirliği çağrısında bulunduklarını;

-Bu küresel felakete karşı mücadelede, tüm ülkelerin, ortak yarar için dayanışma sergileyeceğine, tecrübe paylaşımını teşvik edeceğine, bilimsel, yenilikçi, teknolojik ve tıbbi potansiyellerini tümüyle seferber ederek gayretlerini birleştireceğine güçlü şekilde inandıklarını;

-Milyonlarca insanın hayatının, ayrıca gelecek nesillerin sosyal, ekonomik, moral ve psikolojik durumlarının kurtarılmasının, tüm ülkelerin samimi ve şeffaf bir küresel dayanışma ve ortak eylemler sergilemesini gerektirdiğini vurguladıklarını;

-Pandeminin küresel olarak vahim sonuçlarıyla başa çıkmaya yönelik BM çerçevesindeki çaba ve mekanizmaları desteklediklerini;

-Hijyenik-epidemiyolojik hizmetler ve tıp bilimi dahil, tıp alanındaki konuları, Kazakistan Cumhuriyeti’nin İlk Cumhurbaşkanı Elbaşı Nursultan Nazarbayev’in 2019’da Bakü Zirvesinde ilan ettiği “Türk Geleceği-2040” başlıklı girişimde yansıtmanın önemini vurguladıklarını;

-Pandemiyle ilgili sorunlarda en iyi uygulamaları paylaşmak ve önemli konularda birbirlerine yardımcı olmak amacıyla, Üye Ülkelerin Sağlık Bakanlıkları arasında yakın etkileşim dahil olmak üzere, ulusal kriz merkezleri arasında işbirliği ve eşgüdüm mekanizması tesis etmek konusunda mutabık kaldıklarını;

-Pandemiyle mücadelede en ön saflarda bulunan tıp doktorları ve diğer sağlık çalışanlarının fedakar çabalarını yüksek takdirle karşıladıklarını;

- Tecrübe, epidemiyolojik ve klinik verileri paylaşmanın ve tedavi yöntemleri ile aşı geliştirme alanında çabaları birleştirmenin önemini vurguladıklarını;

-Pandemiyle mücadelenin etkinliğinin artırılmasında, bu yöndeki uluslararası çabaların eşgüdümünü sağlanmasında ve güçlendirilmesinde Dünya Sağlık Örgütü’nün rolünü desteklediklerini,

-Üye ülkelerce ulusal düzeyde alınan, sosyo-ekonomik alandakiler dahil, tutarlı ve kararlı tedbirleri takdirle karşıladıklarını ve bu alanda tecrübe paylaşımı yapılmasının gerekliliğini vurguladıklarını;

-Üye Ülkeler arasındaki ticaretin, ekonomik ilişkilerin ve ulaştırmanın sürdürülebilirliğinin sağlanması için, yük araçlarının sınırlardan geçişinin kolaylaştırılması ve çıkacak sorunlarda bilgi paylaşımının önemini teyit ettiklerini;
-Üye Ülkelerin ekonomileri üzerinde pandeminin olumsuz etkilerini gidermek amacıyla uyumlu ve eşgüdümlü gayretlere olan ihtiyacı not ettiklerini;
-Dijital teknolojilerin kamusal ve sosyal hayatın devamı için artan önemini ve bu alanda daha geniş işbirliği yapılması gerekliliğini teslim ettiklerini;
-Pandemiden kaynaklanan seyahat kısıtlamalarından dolayı sınırı geçemeyen ve Üye Ülkelerin topraklarında kalan vatandaşlarına, yaptırım uygulanmadan vize kolaylığı dahil, destek ve yardım sağlanmasının önemini vurguladıklarını;
-Küresel pandemiye karşı mücadelede toplumsal farkındalığının artırılmasında ve yanlış bilgilerin yayılmasının önlenmesinde medyanın önemli rolünü ve sorumluluğunu not
ettiklerini;
-Pandemi ve sonuçlarıyla mücadelede, topyekün Hükümetin ve halkın aktif katılımının ve işbirliğinin önemini vurguladıklarını;
-Pandeminin yol açtığı daha önce görülmemiş boyuttaki bu krizin, küresel işbirliği ve dayanışma ile başarılı şekilde tersine çevrilebileceğine inançlarını ifade ettiklerini; ilan etmişlerdir.
Devlet Başkanları, Türk Konseyi Olağanüstü Zirvesinin başarıyla düzenlenmesinden dolayı Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’e derin teşekkürlerini sunmuşlardır.
Türk Konseyi Genel Sekreteri, bu Bildiride kayıtlı ortak eylem ve çabaların eşgüdümünü sağlamakla görevlendirilmiştir.
10 Nisan 2020 tarihinde düzenlenen videokonferansta, Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Türkçe ve Özbek dillerinde kabul edilmiştir.