Örtü altı tarımın merkezlerinden olan Antalya’nın Aksu ilçesinde yüzlerce çiftçi, 2009 yılında Güney Avrupa üzerinden Türkiye’ye giren ‘tuta absoluta’ hastalığına karşı yeni düştü. "Domates güvesi" denilen "tuta absoluta" adlı hastalık, 2015 yılında yaşanan Rus krizinden sonra domates üreticisini zarar ettiren en önemli faktör oldu. Çiftçiler, hastalık nedeniyle binlerce ton domateslerini sökmek zorunda kaldı. Sökemeyenler ise domatesleri dalında kurumaya bıraktı. Çiftçiler, 'tuta' kelebeğinin yok edilmesinde kullandıkları ilaçların tesir etmemesi üzerine ilaçların araştırılması için Aksu Tarım İlçe Müdürlüğüne de dilekçe verdiler.
"Mücadelelerimizde yenik düştük"
İlaç kalıntısı sorunu yaşanmaması için zirai mücadele yerine tuzaklama ve tülleme yöntemini tercih eden üreticiler, sıcakla birlikte hızla çoğalan zararlıların mahsule zarar vermesini engellemek adına yeni yöntemler geliştirmeye çalışıyor. Hastalık nedeniyle hasat alamadıklarını belirten domates üreticileri, tuta ile mücadele yaptıklarını fakat engel olamadıklarını söylediler. Üretici Mustafa Güvendiren, “15-20 yıldır çiftçi olduğum için 10 yıldır kokteyl ekiyorum. Bu ‘tuta’ çıktı çıkalı çiftçilik yapamaz hale geldik. Elimizde bulunan ruhsatlı ilaçlarımız öldürmüyor. Aksu Tarım İlçe Müdürlüğüne dilekçe verdim, ‘Getir biz inceleyelim’ dediler. Şu anda ‘tuta’ kelebeğini hiçbir ilaç öldürmüyor. Mücadelelerimizde yenik düştük. Devletimizden bir çare bekliyoruz. Türk çiftçisi tükenmek üzere. Biz bu domatesi nasıl üreteceğiz? Biz bunu nasıl yetiştireceğiz? Tuta yüzünden domatesimi 2 ay daha erken bozdum” dedi.
"Bundan dolayı 50 ton domatesim çöpe gitti"
Tuta yüzünden masraflarını kurtaramadığını kaydeden Ali Güvender ise, “Bundan dolayı 50 ton domatesim çöpe gitti. Toplayamadım. Bu domatesimizi devletimiz, milletimiz yese daha iyi olmaz mıydı? Halkımıza versem daha iyi olurdu. Ufak bir çiftçinin 50-60 ton zararı var. 20 dönüm hiç toplanmadan bozulan, sökülen seralar var. Milyonlarca ton domates burada çöpe gitti. Dönümde 6-7 ton domates alıyoruz. Bunu da tuta yedi” açıklamasını yaptı.
30 yıldır çiftçilik yapan Ali Güvendiren de, “Biz kaybettik, ‘tuta’ kazandı. İlaç veriyoruz çare etmiyor. Hiç etkisi yok. Olan çiftçiye oldu. Buna göre çiftçiye ilaç verilmeli. Domates fiyatları düşmedi, bir darbe de ‘tuta’ vurdu. Ben normalde Temmuz ayında domatesimizi sökerdim ama Haziran girmeden domatesi söküyorum. 40 bin lira zararım var” ifadelerini kullandı.