Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, doktoralı mezun sayısının Çin'de 1000 kişiye 2,2, ABD'de 1000 kişiye 1,7, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde 1000 kişiye 1,5 kişi düşerken, Türkiye'de bu oranın 1000 kişiye 0,4 olduğuna değinerek, "Kalkınmış ülkeler arasındaki sıralamamızı yükseltebilmemiz için doktoralı insan kaynağımızı da artırmamız şart" dedi.
YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, 'YÖK 100/2000 Doktora Bursiyerleri' programı kapsamında Akdeniz Üniversitesi'nde (AÜ) farklı üniversitelerin rektörleri, akademisyenler ve öğrenciler ile bir araya geldi. Atatürk Konferans Salonu’ndaki toplantıda konuşan Prof. Dr. Saraç, Akdeniz Üniversitesi’nde ikincisini gerçekleştirdikleri YÖK 100/2000 doktora bursiyerleri toplantısına Akdeniz, Süleyman Demirel, Isparta Uygulamalı Bilimler, Burdur Mehmet Akif Ersoy, Anadolu, Eskişehir Osmangazi, Eskişehir Teknik, Necmettin Erbakan, Selçuk, Konya Teknik, Pamukkale Üniversitelerinin doktorantları ile bir arada olduklarını söyledi.
Türkiye’deki üniversitelerde bugün itibariyle 43 bin 265’i kız toplam 97 bin öğrencinin doktora yaptığını kaydeden Prof.Dr. Saraç, “Bunların bir kısmı araştırma görevlisi statüsünde, bir kısmı başka bir işte çalışıyor ayrıca bir üniversitede de dışarıdan takip ederek ders ve tezlerini yürütüyorlar. Bu doktora öğrencilerinden bir kısmı araştırma safhasında tam-zamanlı olarak üniversite koridorlarında, laboratuvarlarında olamadıkları için kendilerinin potansiyellerini tam olarak göremiyoruz. Tabii ki gördüklerimiz de var” diye konuştu.
Türkiye’nin yetişmiş doktoralı eleman sayısında çok büyük mesafe katetmesi gerektiğinin altını çizen Saraç, yükseköğretim kurulu sayısının 206, öğrenci sayısının ise 7 milyon 737 bine ulaştığını belirtti.
2014’te 48 bin olan yabancı uyruklu öğrenci sayısının bugün 148 bini aştığını dile getiren Saraç, Çin'de 1000 kişiye 2,2; Amerika'da 1000 kişiye 1,7; Avrupa Birliği ülkelerinde 1000 kişiye 1,5 doktoralı kişi düşerken Türkiye'de bu oranın 1000 kişiye 0,4 olarak gerçekleştiğine değindi.
"Bir prestij projesi"
Türkiye’nin kalkınmış ülkeler arasındaki sıralamasını değiştirebilmesi için doktoralı insan kaynağını arttırması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Saraç, “100/2000 projesi de bu fikirle ortaya çıktı. Biz YÖK 100-2000’i sıradan bir burs programı olarak görmüyoruz. 100/2000 projesini biz bir Türkiye projesi, bir prestij projesi olarak görmekteyiz. Bilindiği gibi devletimizin 2023 için çizdiği vizyonda 'net kalkınma değerini kendi beyin gücüne dayanarak artırabilen' bir Türkiye hedeflenmektedir. Bizim 100/2000 dediğimiz gibi, Almanya, Çin, Kore, Japonya, Tayvan, Rusya çeşitli isimler altında 100/2000 benzeri mükemmeliyeti hedefleyen doktora programları başlatmışlardır. 2016’da planlamayı yaparken bu burs programındaki doktora alanlarının ülkenin ivedilikle ihtiyacı olan öncelikli alanlardan olmasına büyük önem atfettik. Bunların hepsi tematik alanlardı ve bu programlarda kümülatif bir kitle oluşmasını sağladık” ifadelerine yer verdi.
"100 alan"
Bu projenin kurgusu, amacı ve süreçleri itibariyle bir ilk olduğuna vurgu yapan Prof.Dr. Yekta Saraç, “Bu program kapsamında her çağrı döneminde başkanlığımız tarafından belirlenen, revize edilen 100 öncelikli tematik alanda devlet üniversitelerinin doktora programlarında öğrenim gören veya görecek olan öğrencilerin desteklenmesi hedeflenmektedir. 2000’li yıllara kadar doktora programının ana hedefi, gerek Türkiye’de gerek dünyadaki örneklerinde akademisyen, öğretim üyesi yetiştirmek olarak görülüyordu. 2000’li yıllardan sonra özellikle gelişmiş üniversitelerde doktora programlarını inovatif doktora programları, endüstriyel doktora programları, geleceğin akademiye hedeflenen doktora programları olarak sınıflayabilmek mümkündür” dedi.
"3 bin 700 öğrenci burslandırıldı"
Saraç şöyle devam etti: “Üniversitelerimize de yeni dünya düzeninde önemli bir literatür olan akıllı uzmanlaşma konusunda kapsayıcı çalışmalar yapmalarını öneriyoruz. İşte tam da bu noktada YÖK’ün doktora konusuna verdiği önem ve 'akademide ve endüstride ülkemizin geleceğinin değeri' noktasında sizlere ciddi ümitler bağlamış durumdayız. 100 /2000 YÖK Doktora Burs Programı ile burs verilen alt alanlar 'Temel Bilimler ve Mühendislik', 'Sağlık', 'Sosyal Bilimler' ile 'Mimarlık ve Tasarım'dan oluşan 4 ana başlık altında kurgulanmıştır. Bu üst alanlar altında 100 alt alan oluşturulmuştur. Bu burs programında 2018-2019 eğitim öğretim yılı bahar dönemi itibarıyla 5. kez çağrıya çıkılmış olup bu 5 çağrı dönemi sonucunda (feragat edenler, bursu kesilenler, kaydı silinenler hariç) halihazırda yaklaşık 3 bin 700 öğrenci burslandırılmıştır.”
"Beklentilerimiz var"
Prof.Dr. Saraç, ana gayelerinin geleceğe güçlü nesiller yetiştirmek olduğunun altını çizerek, “Ülke adına sizlerle ilgili hayallerimiz, beklentilerimiz var. Bilim kurumları her şeyden önce kendi ülkesinin değerlerini referans alır. Kendi değerlerini evrensel olanla kucaklaştırır. İçinde bulunduğu toplumun bir cüzü olarak ülkesine hizmeti ve ülkesi için üretmeyi önceler. Bu nedenledir ki üniversiteler toplumun mükemmeliyet merkezi olarak addedilirler ve de bunun içindir ki üniversiteler ülke kalkınmasına katkı sağlayan bilimsel icatlar yapan insanlar yetiştirir, insan mutluluğunun en temel unsuru sağlıkta uzmanlar yetiştirir, insanın doğasında, fıtratında bulunan estetik ve güzellik duygularını bilimsel bir zeminde yeşertecek sanatçılar yetiştirir, karanlık çöktüğünde bir ışık olarak toplumun yolunu aydınlatacak sosyal bilimciler yetiştirir” ifadelerini kullandı.
YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç'ın konuşmasının ardından farklı üniversitelerden bursiyer öğrenciler, yaptıkları çalışmalar hakkında sunum yaptı. Daha sonra Prof. Dr. Saraç katılımcı üniversitelerin rektörleriyle bir toplantı gerçekleştirdi.
Programa Antalya Valisi Münir Karaloğlu, Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Mustafa Ünal da katıldı.