Antalya’da, zeytinyağının merkezi olarak tanımlanan ve 2 bin 200 yıllık tarihe sahip Anti Kent Lyrboton Kome, 4 yıllık kazı çalışmaları sonrasında gün yüzüne çıktı.
Antalya Müzesi ve Akdeniz Üniversitesi işbirliğinde Perge Antik Kenti’ne bağlı büyük bir zeytinyağı üretim köyü olan Lyrboton Kome’de yürütülen arkeolojik kazı çalışmaları tamamlandı. Antalya kent merkezine yakın mesafede bulunmasına karşın bilinmeyen Lyrboton Kome, törenle açıldı. Keşfedildikten sonra 4 yıllık çalışmalarla gün yüzüne çıkartılan antik kentin açılış törenine, Antalya Valisi Münir Karaloğlu, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel, Kepez Belediye Başkanı AK Parti Antalya Milletvekili Mustafa Köse ve Kemal Çelik, İl Kültür Müdürü İbrahim Acar, Müze Müdürü Mustafa Demirel ile ziyaretçiler katıldı.
“Burayı görmediğim için kızdım kendime”
Törende konuşan Antalya Valisi Münir Karaloğlu, Antalya’nın dünyanın en zengin coğrafyasında bulunduğuna dikkat çekerek, “Bu toprakların bizden önce sahipleri oldu, inşallah bizden sonra başka sahipleri olmaz. Bizden öncekilerin bıraktığı her taş her değerin bugün emanetçisi biziz. O eserleri kollamak, gelecek nesillere aktarmak gibi bir sorumluğumuz, bir görevimiz var” dedi. Antalya’nın neredeyse tüm antik kentlerini gezdiğini belirten Vali Karaloğlu, “Benim gezmediğim antik şehir kalmadı, ama burayı görmediğim için kızdım kendime. Dünyada bir şehir olarak içerisinde ne çok antik şehir Antalya’dadır. Nokta. Biz bunu niye kullanmıyoruz? Dünyada içerisinde Antik Şehri ve antik kenti barındıran bir şehrin mirasçılarıyız. Bunun kıymetini bilmemiz lazım” diye konuştu.
“1950 yıl sonra 2 belediye başkanı ayağa kaldırdı”
Lyrboton Kome’yi Arete adında bir kadının kurduğunu hatırlatan Karaloğlu, “Bu şehri Arete adında erdemli bir kadın kurdu, 1950 yıl sonrası erdemli belediye başkanları bu şehri yeniden ayağa kaldırdı. İki erdemliye de teşekkür etmek istiyorum. Tarihe sahip çıkmak, eserleri ayağa kaldırmak erdemliliktir. Önemli bir iş yaptınız” dedi.
“2 bin 200 yıllık bir tarih arkamızda hazır ve her şeye rağmen dimdik ayakta duruyor”
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel, Antalya’nın bugün yeni bir zenginliğe kavuştuğunu belirterek, çalışmalarda başından itibaren emeği geçen herkese teşekkür ettiğini söyledi. “2 bin 200 yıllık bir tarih arkamızda hazır ve her şeye rağmen dimdik ayakta duruyor” diyen Türel, “Böyle bir geçmişe sahip olmasına rağmen birçoğumuzun haberdar bile olmadığı bu antik kent, bugün tüm ihtişamıyla bizi kucaklıyor. Bugün tarih altından eseri çıkartıyor iken, tarihi olaya da şahitlik ettiğimizin farkında olmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.
“Sanki gizlenmiş gibiydi”
Projenin mimarlarından Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü ise, “Daha önce burası sanki gizlenmiş gibiydi. Yolu yoktu, adeta saklanmış bir vaziyetteydi. 4 yıldır bu tarihi mirası çıkarmak için büyük bir çabanın içerisinde olduk. Bugün burada bu şehrin ana hatlarını, çarşısıyla, evleriyle, zeytin işleme bölgesiyle her şeyini ortaya çıkarmış olduk” ifadesini kullanırken, antik kentle ilgili en kapsamlı 1996 yılında arkeolojik araştırmayı gerçekleştiren Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nevzat Çevik de, dönemin zeytinyağı üretimi zenginliğine dikkat çekti.
Konuşmaların ardından kurdele kesimiyle açılışı gerçekleşen antik kent, protokol üyeleri ve ziyaretçiler tarafından gezildi.
Lyrboton Kome
Antalya’nın Varsak ilçesi sınırlarında yer alan bir antik yerleşimdir. Adından anlaşılacağı üzere bir köy yerleşimi ‘kome’ olmakla birlikte, Perge Antik Kenti’ne bağlı bir zeytinyağı üretim çiftliğidir. Bölgeye hakim yüksek bir yamaca kurulu yerleşimde, ilk yapılaşmanın Hellenistik Dönem’de olduğu düşünülmekle birlikte, yapı kalıntılarının büyük bir çoğunluğu Roma ve Bizans dönemlerine aittir.
Yerleşimde Roma Dönemi ve sonrasında kullanılan sivil konutlar, kentin asıl işlevini belirten çok sayıda zeytinyağı işliği ve entegre sistemleri, Roma Dönemi bir hamam, belirlenen 4 adet kilise ve şapel, 100’ün üzerinde irili ufaklı ana kayaya oyulmuş su sarnıçları ve yerleşimin hemen kuzeybatısındaki yamaçta yer alan 80’in üzerinde birçok farklı formda mezar yapısı yer almaktadır.
Perge Antik Kenti’nin bir zeytinyağı üretim çiftliği olan Elai Baris (Yağ Çiftliği) arkeopark projesi kapsamında turizme kavuşturuluyor.